Pozlama ve Enstantane

Bir önceki yazımda, pozlamanın ne demek olduğunu anlatmıştım.

Kısa bir tekrar yapacak olursak, bir sensörün (ya da filmin) üzerine düşen ışığın miktarı ve süresinin belirlenmesi pozlamadır.

Pozlamanın en doğru seviyede olması ise doğru pozlama anlamına gelir.

Bildiğiniz üzere sensörler (veya filmler) belirli bir ışık hassasiyetine sahiptir. Bu hassasiyete ISO ya da ASA hızı denir. Belirli bir şık hassasiyetinde olan bir sensör (ya da film) için doğru pozlamaya ulaşmak için diyafram ve enstantane değerlerini kullanırız.

Şimdi enstante ne, ona bakalım.

Enstantane

Fotoğraf makinasının içinde sensörün önünde bir perde yer alır. Bu perde sensöre düşen ışığı kesmeye yarar ve biz deklanşöre bastığımızda bu perde açılıp kapanır. İşte bu açılıp kapanma süresine enstantane süresi denir ve pozlama bu enstantane boyunca oluşur.

Enstantane süreleri saniye cinsinden gösterilir:

4' - 2' - 1' - 1/2 - 1/4 - 1/8 - 1/15 - 1/30 - 1/60 - 1/120 - 1/250 - 1/500... gibi

Dikkat edilirse, kullanılan değerler bir önceki değerin yarısı şeklinde gidiyor. Bu değerler geleneksel değerler olup eğitimlerde hep bu değeler gösterilir ama günümüzde iyice yaygınlaşan dijital makinalarda ara değerler de kullanılır:

1.5' - 1/40 - 1/50.. gibi

Enstantene rakamsal olarak küçüldükçe perdenin açık kalma süresi azalır ve perde daha hızlı bir şekilde açılıp kapanır. 1' saniye açık kalan bir perde, 1/500 saniye açık kalan perdeye göre daha uzun süre ışık geçireceğinden enstantane süresi arttıkça sensöre düşen ışığın süresi de artar. Uzun süreli enstantaneler ile yapılan pozlamaya uzun pozlama denir.

Uzun pozlama yapılırken perdenin açık olacağı süre de uzun olacağından fotoğrafta daha evvel bahsetmiş olduğum titreme oluşur. Bu konuda daha fazla detayı daha önceki "*" yazımda bulabilirsiniz. Ama kısaca söylemek gerekirse, elde yapılan çekimlerde enstantanenin belli bir sürenin altına inilmemesi gerekir.

Hızlı enstantane ile çekilen konunun hareketlerini dondurulması sonucunu oluşturur.

Fotoğraf: Kemal Kestelli

Bu fotoğafta 1/800 enstantane kullanılmış ve görüleceği üzere, çocuğun yürürken çıkartmış olduğu damlalar havada donmuştur.

Yavaş enstantane ise hareketi görmemizi sağlar.

Fotoğraf: Kemal Kestelli

Bu fotoğrafta 2 saniyelik bir enstantane kullanılmış ve suyun hareketinin görülmesi sağlanmıştır. (Bu fotoğraftaki 2 saniyelik pozlama uzun bir pozlama olduğundan, titreme olmaması amacıyla bir tripod kullanılmıştır.)

Kısaca enstantane ile sensöre düşen ışığın süresi belirlenir ve uzun enstantanelerde daha fazla ışık sensöre düşer. Ancak bu da fotoğrafta titreme riskini ve dolayısıyla netlik problemleri riskini yanında taşır.

Pozlamaya etki eden bir diğer değişken olan diyaframı da bir sonraki yazıda anlatacağım.